Hiệp định đối tác thương mại
xuyên Thái Bình Dương (TPP) có thể mang lại những thuận lợi cũng như thách thức
cho nền kinh tế Việt Nam Nam
Mới đây, dự luật cho phép Chính phủ Mỹ thực hiện cơ chế “fast-track” (đàm phán
nhanh) trong đàm phán TPP đã được trình Quốc hội Mỹ xem xét. Nếu được thông
qua, việc ký kết TPP nhiều khả năng sẽ hoàn thành ngay trong năm 2015, khi đó,
TPP gồm 12 thành viên trở thành khu mậu dịch tự do (FTA) với hơn 800 triệu dân,
chiếm 30% kim ngạch thương mại toàn cầu và 40% sản lượng kinh tế thế giới. Lợi
ích đem lại từ khu FTA khổng lồ này là không thể bàn cãi đối với nền kinh tế Việt
Nam
Một trong những điều kiện để gia nhập TPP là quốc gia đó phải cho phép thành lập
CĐĐL. Về bản chất, CĐĐL là một hình thức tổ chức xã hội dân sự (XHDS- khái niệm
rất phổ biến ở các nước phương Tây), vốn được coi là lực lượng phản biện cùng với
Nhà nước xây dựng và thực thi pháp luật, đẩy lùi nạn quan liêu tham nhũng. Do
đó, việc hình thành CĐĐL sẽ hạn chế tình trạng “công đoàn vàng – công đoàn của
giới chủ” đang hiện hữu ở một số cấp cơ sở đi ngược lại quyền lợi chính đáng của
công nhân. Nhưng đây cũng trở thành mảnh đất màu mỡ để các đối tượng cơ hội trục
lợi.
Cùng với quá trình hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam, những kẻ lợi dụng
CĐĐL, danh nghĩa bảo vệ người lao động hay các tổ chức XHDS “từ thiện” để trục
lợi bất chính đã sớm xuất hiện như “Uỷ ban bảo vệ người lao động - UBBV” (2007)
và “Liên đoàn lao động Việt tự do - LĐV” (2014) ở châu Âu hay “Liên minh bài trừ
nô lệ mới ở châu Á” tại Malaysia lập ra nhằm mục đích che giấu các hành vi đưa
người sang lao động nước ngoài trái phép, kiếm tiền tài trợ từ các NGOs và
Chính phủ các nước, âm mưu thành lập đảng phái chính trị đối lập với Đảng Cộng
sản Việt Nam.
Những năm gần đây, nhận thấy sự ủng hộ của các nước phương Tây đối với tổ chức
XHDS và cơ hội do TPP đem lại, các tổ chức công đoàn, từ thiện trá hình này
cũng thay đổi để thích nghi với những điều kiện mới. Với thủ đoạn tập hợp các vụ
tai nạn lao động, đình công của công nhân trong nước, chúng thường tạo ra hình ảnh
tiêu cực về phong trào công nhân Việt Nam, hạ thấp vai trò của Tổng Liên đoàn
lao động Việt Nam – cơ quan đại diện hợp pháp duy nhất cho quyền lợi của người
lao động cả trong và ngoài nước, giành giật nhau để nổi lên như “ngọn cờ đầu”
trong số các tổ chức XHDS hoạt động hướng công đoàn.
Mục tiêu của những tổ chức như UBBV và LĐV bên cạnh việc sử dụng danh nghĩa
CĐĐL tìm nguồn tài trợ tài chính của các tổ chức NGOs và Chính phủ các nước
phương Tây, còn mang đậm màu sắc chính trị để thực hiện âm mưu nhằm thay đổi chế
độ tại Việt Nam thông qua phong trào công nhân – điều đã từng xảy ra tại Ba Lan
năm 1989. Nhiều lao động đã cho biết họ được cho tiền để ghi hình phỏng vấn với
kịch bản được chuẩn bị từ trước hay rải truyền đơn kêu gọi đình công ở các khu
công nghiệp. Vụ bạo loạn, phá hoại máy móc, nhà máy của công nhân các khu công
nghiệp Bình Dương, Tp Hồ Chí Minh xuất phát từ cuộc tuần hành yêu nước ôn hoà
năm 2014 là bài học nhãn tiền không chỉ cho các cấp quản lý mà còn cho chính
người lao động – những người bị trực tiếp ảnh hưởng khi mất việc, không được trả
lương do công ty bị đập phá.
Việc thực thi những cam kết trong chương Lao động của TPP sẽ đem lại lợi ích
lâu dài đối với người lao động, lực lượng trực tiếp tham gia sản xuất đóng góp
cho nền kinh tế. Sự xuất hiện của CĐĐL sẽ giúp đảm bảo quyền lợi chính đáng của
người lao động, tuy nhiên không ai có thể khẳng định tất cả các CĐĐL đều hoạt động
vì mục đích tốt đẹp như vậy?!